Prace społecznie użyteczne to instrument rynku pracy przeznaczony wyłącznie dla bezrobotnych bez prawa do zasiłku korzystających ze świadczeń pomocy społecznej, a także dla osób biorących udział w kontrakcie socjalnym, indywidualnym programie usamodzielnienia, lokalnym programie pomocy społecznej lub indywidualnym programie zatrudnienia socjalnego, jeżeli podjęły uczestnictwo w tych formach w wyniku skierowania powiatowego urzędu pracy na podstawie art. 50 ust. 2.

Listę osób uprawnionych, które mogą być kierowane do wykonywania prac społecznie użytecznych na terenie gminy, sporządza kierownik ośrodka pomocy społecznej.

Prace te są organizowane przez gminę w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, organizacjach lub instytucjach statutowo zajmujących się pomocą charytatywną lub na rzecz społeczności lokalnej - na podstawie porozumienia zawartego między starostą a gminą, na rzecz której prace społecznie użyteczne będą wykonywane.